Wystawa:
Forma mówi
Antoni Janusz Pastwa
24.11.2023 – 26.11.2023
20. Warszawskie Targi Sztuki
27.11.2023 – 15.03.2024
Warsaw Marriott Hotel
Kuratorka wystawy: Wiesława Wideryńska
Organizatorzy:
Dzieła
“Miarą maestrii twórczej Janusza Pastwy jest dla mnie w szczególny sposób talent operowania dłutem – także tym umownym – na granicy tego, co oznaczone i nieoznaczone, dopowiedziane i urwane w pół słowa, w pół myśli; zdolność wynoszenia rzeźby z przestrzeni martwej natury ku sferze duchowości, gdzie umowność znaczy życie, przeżycie, uczucie.”
~Waldemar Dąbrowski, Dyrektor Teatru Wielkiego – Opery Narodowej
Ekspozycja Marriott
O wystawie Forma mówi
Iwona Staroszczyk
Galeria Limited Edition
Profesora Antoniego Janusza Pastwę poznałam przy okazji wystawy Jego prac „Zwierzęta i ludzie. Wspólne słońce, wspólny deszcz” w Muzeum Literatury w Warszawie w 2019 roku. Już wtedy prowadziliśmy pierwsze, nieśmiałe rozmowy o naszej potencjalnej współpracy. Niestety, czas pandemii zniweczył plany.
Kiedy życie wróciło do normy, Profesor znów dał o sobie znać głośną wystawą w Galerii Opera Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w 2022 roku. Była jedną z tych wystaw, które głęboko zapadają w pamięć. W tamtym czasie nasze kolejne spotkanie zaaranżował wspólny przyjaciel, Waldemar Górnicki. Wierzył, że z tego tandemu narodzi się coś szczególnego.
Bardzo długo zastanawiałam się, co mogę zrobić dla tej klasy rzeźbiarza, aby wyjść poza ramy jedynie ogrzewania się w Jego blasku? Antoni Janusz Pastwa jest współautorem Kwadrygi Apollina na froncie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej i wielu innych znanych realizacji rzeźbiarskich, laureatem wielu nagród i odznaczeń, między innymi dwukrotnym laureatem nagrody Norwidowskiej (2002 i 2018) i laureatem Złotego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2019). Miał wystawy i posiada prace w zbiorach najważniejszych instytucji kultury i sztuki w Polsce oraz zagranicą. Jest członkiem Rady Programowej Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku oraz wychował wielu znakomitych rzeźbiarzy.
Jednocześnie Profesor Pastwa jest osobą nadzwyczaj skromną. Nigdy nie dbał o sławę i zaszczyty tak bardzo mu należne. Stąd narodził się pomysł zrobienia wystawy towarzyszącej jubileuszowi 20-lecia Warszawskich Targów Sztuki. Ta istotna rocznica kluczowych targów w Polsce, które rokrocznie odwiedza 10 000 osób: kolekcjonerów, wielbicieli sztuki i marszandów, jest dobrym pretekstem, aby pokazać szeroko twórczość rzeźbiarza uznanego za jednego z najważniejszych w historii polskiej sztuki.
Moja propozycja organizacji wystawy Profesora Antoniego Janusza Pastwy z okazji 20-lecia Warszawskich Targów Sztuki spotkała się ze zrozumieniem i entuzjazmem Dyrektor Programowej Targów, Pani Kamy Zboralskiej i Organizatorów – domu aukcyjnego Rempex w osobach Pana Piotra Lengiewicza i Pani Katarzyny Marciniak, którym dziękuję. Moją wdzięczność pragnę również wyrazić dla Pana Marcina Fedisza z Galerii Opera Teatru Wielkiego – Opery Narodowej za nieocenioną pomoc przy tworzeniu ekspozycji.
Aktualnie wystawa jest kontynuowana w przestrzeniach warszawskiego Hotelu Marriott jako zapowiedź jubileuszu 80-tych urodzin Artysty, który przypada na 2024 rok.
Profesor Pastwa długo poszukuje właściwej formy, Jego rzeźby powstają wolno. W rezultacie nie ma ich zbyt wiele. Każda z nich jest głęboko przemyślana, nieprzypadkowa, ponieważ dzięki sile charakteru artysta nigdy nie chciał odpowiadać na oczekiwania rynku. Wystawa „Forma mówi” jest przekrojowa. Zaprezentowano na niej obiekty rzeźbione w różnorodnych materiałach, które powstały na kilku etapach twórczości artysty. Wystawa jest rzadką okazją do włączenia rzeźb Profesora do swoich kolekcji. Dzięki niej rynek sztuki ma szansę wiele zyskać.
WIESŁAWA M. WIDERYŃSKA
Historyk sztuki, dyplomowany kurator w zakresie sztuki współczesnej, autorka tekstów krytycznych o sztuce, jak również organizatorka wielu wystaw
stałych i czasowych.
O twórczości profesora Antoniego Janusza Pastwy można pisać i pisać, bo jest to artysta, który ma swoje ważne i niekwestionowane miejsce w historii współczesnej polskiej rzeźby. Ale nie mniej ważny jest jego ogromny dorobek pedagogiczny. Po ukończeniu studiów w warszawskiej ASP pozostał na macierzystej uczelni, gdzie przez ponad czterdzieści lat uczył studentów nie tylko trudnego i wymagającego warsztatu, lecz nade wszystko wypracowywania indywidualnego, własnego języka rzeźby. Pracując na uczelni, każdą chwilę poświęcał własnej autorskiej twórczości. Od początku indywidualnej drogi twórczej wyraża się za pomocą formy, tworząc niezwykłe w swoim wyrazie rzeźby. Jego postawa artystyczna od lat jest spójna i bezkompromisowa. Doskonałe umiejętności warsztatowe i ponadprzeciętna sprawność techniczna w pracy nad rzeźbą ujawniły się w klasycznych realizacjach. Warto tu wspomnieć o wielu popiersiach sławnych ludzi, w których artysta wydobył nie tylko fzyczne podobieństwo, lecz także całą ekspresję emocjonalną modela. Ukoronowaniem dialogu artysty ze sztuką mającą swój rodowód w antycznej Grecji była Kwadryga Apollina wykonana wspólnie z Adamem
Myjakiem, a zdobiąca dzisiaj fasadę Teatru Wielkiego w Warszawie. Językiem, którym posługuje się rzeźbiarz jest forma, a tworzą ją proporcje, linie, faktura i kolor. Tym językiem Antoni Janusz Pastwa w sposób mistrzowski bez zbędnego patosu przekazuje nam prawdy uniwersalne. Dynamiczna, pełna witalności w ruchu sylwetka pięknego konia zaprzęgnięta w boski rydwan z biegiem czasu zamienia się w cień przechylający się na drugą stronę w ziemskiej wędrówce. I ten moment, schyłku w trwaniu istot żywych, jest jednym z ważnych tematów w kreacji własnej twórczości rzeźbiarza. Zainteresowania twórcze Antoniego Janusza Pastwy oscylują wokół syntetycznie ukazanej sylwetki ludzkiej czy zwierzęcej. Poszukuje on w rzeźbie języka zwięzłego, dąży do syntezy jak najprostszych kształtów. Pastwa czuje materiał, jego kolor i strukturę. Dobrze porusza się w najtrudniejszym dla rzeźbiarza granicie czy ulubionym marmurze z greckiej wyspy Tasos. Sięganie do kolebki europejskiej cywilizacji nie jest przypadkowe. Grecja, Rzym odkryte przez Renesans tworzą podwaliny europejskiej kultury. Dają nam poczucie kontynuacji i trwania sztuki. Motyw rzeźby stanowiącej symbol Rzymu, postać wilczycy karmiącej ludzkie dzieci, jest jednym z tematów w pracach rzeźbiarza. Syntetycznie ukazana sylwetka dumnej przedstawicielki świata zwierząt wykuta w marmurze zachwyca formą i różnorodnością faktur, stojąc wśród zieleni ogrodu w Złotokłosie. To nie jest proste naśladownictwo włoskich posągów, a zrekapitulowana przez rzeźbiarza forma. W rzeźbach z cyklu CIENIE artysta zatrzymuje w przestrzeni postać przemijającego świata, dotyka w nich prawd najwyższych dotyczących naszego istnienia. Bohaterem jednej z rzeźb na wystawie jest osioł. Ktoś zapytał profesora, dlaczego on? I ponownie najważniejsza była forma, to znaczy sposób, w jaki osioł stoi…jak jakiś flozof…
Następnym cyklem rzeźb, będącym efektem głębokich przemyśleń i mającym własną, w pełni dojrzałą stylistykę, jest cykl TORSY. Ulubiony motyw klasycznej rzeźby – ludzki tors sprowadzony do umownego i uniwersalnego symbolu. Wykonany głównie z drewna polichromowanego dla podkreślenia chropowatej powierzchni drewna sprawia wrażenie niezwykle precyzyjnej i przemyślanej konstrukcji. Działa uproszczoną formą, przypominającą niejednokrotnie sarkofagi egipskie. Jest rodzajem kodu rzeźbiarza, który ma na celu wywołać w patrzącym określone emocje i wrażenia. Antoni Janusz Pastwa w swoich realizacjach rzeźbiarskich poszukuje języka zwięzłego, choć czytelnego dla wrażliwego widza. Każda z jego prac jest przemyślana oraz poprzedzona głęboką analizą. Jego działania na polu sztuki są zaangażowane w człowieka… przecież ja, rzeźbiąc te zwierzęta, rzeźbię ludzi, to oczywiste… napisał w którymś z wywiadów.
Urodził się 26 stycznia 1944 roku w Brzózie k. Kozienic. Uczęszczał do Liceum Plastycznego w Kielcach. Następnie studiował na Wydziale Rzeźby w ASP w Warszawie w latach 1964–1970, najpierw w pracowni prof. Mariana Wnuka, a później w pracowni prof. Stanisława Słoniny. Dyplom uzyskał w 1970 roku. W latach 1974–1981 był asystentem prof. Słoniny. W 1980 roku został adiunktem. Od 1981 roku prowadził pracownię kamienia. W 1987 roku otrzymał tytuł docenta, a w 1992 został mianowany profesorem sztuk plastycznych. W latach 1995–2019 prowadził pracownię rzeźby na Wydziale Konserwacji Restauracji Dzieł Sztuki, a w latach 2001–2019 pracownię dyplomującą na Wydziale Rzeźby. W latach 1990–1996, 1999–2002, 2002–2006 sprawował funkcję Dziekana Wydziału Rzeźby macierzystej uczelni. Członek Rady Programowej Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Wielokrotnie uczestniczył w pracach jury ogólnopolskich konkursów rzeźbiarskich, niejednokrotnie pełniąc funkcję przewodniczącego. Opiekun artystyczny wielu realizacji przestrzennych. Jego prace znajdują się w zbiorach: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Olimpijskiego w Lozannie, Muzeum Sportu w Madrycie, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Centrum Sztuki Współczesnej Studio, Galerii Arsenał w Poznaniu oraz w przestrzeniach Kielc, Lublina, Gdańska, Radomia, Villány (Węgry), wyspy Tinos (Grecja) oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i zagranicą. W 2009 roku powstał o artyście film Rzeźba uwięziona w czasie wielokrotnie emitowany przez polską telewizję.
WYSTAWY
- 1972 Galeria Rzeźby, Warszawa
- 1976 Galeria ZPAP, Warszawa
- 1978 Galeria Krzywe Koło, Warszawa
- 1980 Galeria Atlantis, Duisburg
- 1987 Galeria Arsenał
- 1991 Spicchi dell’Est, Rzym
- 1994 Galeria Studio, Warszawa
- 1996 Mała Galeria, Nowy Sącz
- 1998 Galeria Aula, Warszawa
- 1998 BWA, Ostrowiec Świętokrzyski
- 2001 Centrum Kultury Zamek, Poznań
- 2005 Muzeum Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko
- 2006 Galeria Studio, Warszawa
- 2007 Festiwal Sztuki, Spoleto
- 2007 Instytut Kultury Polskiej, Rzym
- 2008 Galeria Studio, Warszawa
- 2010 BWA, Białystok
- 2011 Instytut Kultury Polskiej, Rzym
- 2012 BWA, Ostrowiec Świętokrzyski
- 2013 Instytut Polski, Rzym
- 2014 Salon Akademii, ASP Warszawa
- 2015 Scena Plastyczna KUL, Lublin
- 2017 Salon Akademii, ASP Warszawa
- 2019 Muzeum Literatury, Warszawa
- 2022 Galeria Opera, Teatr Wielki Opera Narodowa
- 2023 „Wróblewski i po… Sztuka realizmu bezpośredniego”, Muzeum Narodowe w Lublinie
Brał również udział w wielu wystawach zbiorowych krajowych i zagranicznych.
WAŻNIEJSZE NAGRODY
- 1973 1. nagroda w Ogólnopolskim Konkursie na Pomnik Józefa Brandta, Orońsko
- 1977 1. nagroda w Międzynarodowym Biennale Sport w Sztuce,Madryt
- 1970–1980 stypendium Funduszu Kultury MKS
- 1966 2. i 3. nagroda w Olimpijskim Konkursie Sztuki
- 1996 Nagroda Ministra Kultury
- 2002 Nagroda Norwidowska
- 2004 Złoty Wawrzyn Olimpijski, specjalna nagroda Polskiego Komitetu Olimpijskiego w dziedzinie sztuki
- 2009 Nagroda Brata Alberta
- 2011 Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- 2012 2. nagroda w konkursie na pomnik Stanisława Staszica, Warszawa
- 2018 Nagroda Norwidowska
- 2019 Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz wiele innych nagród i wyróżnień
WAŻNIEJSZE REALIZACJE
- 1973 pomnik Józefa Brandta, Orońsko
- 1974 Ulisses, Villány (Węgry)
- 1979 pomnik Henryka Wieniawskiego, Lublin
- 1981 pomnik Katyński, Warszawa Praga (z Adamem Myjakiem)
- 1997 pomnik Dowborczyków rekonstrukcja, Warszawa
- 1999 Grób Nieznanego Żołnierza, Częstochowa (z Adamem Myjakiem)
- 1999 statuetka Złote Orły za najlepszą reklamę, realizowana do dziś
- 2002 kwadryga na frontonie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej (z Adamem Myjakiem)
- 2004 statuetka Mecenas Kultury
- 2007 statuetka Mecenas Kultury Warszawy
- 2008 statuetka Dobroczyńca Kultury
- 2016 reliefy na gmachu Rezydencji Foksal, Warszawa
- 2017 pomnik Jerzego Janickiego, Warszawa
- 2020 pomnik Stanisława Jankowskiego „Agatona”, Warszawa
oraz popiersia i portrety znanych osób.
Finisaż wystawy "Forma mówi" Antoniego Janusza Pastwy
Serdecznie Państwa zapraszamy na finisaż wystawy “Forma mówi” Antoniego Janusza Pastwy, który odbędzie się 18 marca 2024 o godzinie 18:00 w lobby hotelu na 2-gim piętrze.
W trakcie finisażu kuratorka wystawy, Wiesława Wideryńska opowie o wystawie oraz będą Państwo mieć okazję osobistego spotkania i porozmawiania z artystą wśród ekspozycji jego rzeźb.
Finisaż potrwa do godziny 19:00. Wstęp wolny.
